پژوهشهای گوناگونی نشان میدهند، افرادی که با مهارتهای حل مشکل آشنا هستند، هنگام رو به رو شدن با موقعیتهای استرسآور، کمتر دچار آشفتگی و هیجانزدگی میشوند، چون میکوشند با کمی اندیشه و تمرکز بر مشکل، راهحلی مناسب برای رهایی از آن بیایند و اضطراب خود را کاهش دهند.
برای استفاده از این روش لازم است:
-
مشکلتان را به درستی مشخص نمایید.
برای این کار، به محرکها و تغییر و تحولهای پیرامونیتان به دقت توجه کنید. برای نمونه، از خودتان بپرسید:
آیا هوا آن قدر سرد است که مرا اذیت کند؟
آیا هوا آن قدر گرم است که مرا کلافه کند؟
آیا بارش باران مرا ناراحت میکند؟
آیا روی میز تحریرم خیلی شلوغ است و تمرکز مرا به هم میزند؟ و مانند اینها.
-
آشنایی با هیجانها و احساسات.
پس از اینکه نسبت به محرکهای پیرامونیتان آگاه شدید، لازم است با احساسها، هیجانها، و چگونگی ارتباط میان جسم و ذهنتان آشنا شوید. برای نمونه، از خودتان بپرسید:
آیا من اکنون احساس آرامش میکنم؟
آیا گرسنه هستم؟
آیا ماهیچههای بدنم در حالت آرامش قرار دارند؟
آیا ماهیچههای شانههایم در حالت گرفتگی هستند؟ و مانند اینها.
-
راهحلهای گوناگونی برای مسئله و مشکلتان پیدا کنید.
شما میتوانید با استفاده از روش «بارش فکری» تمامی راهحلهایی که به ذهنتان میرسد، یا حتی به ذهن دوستان و نزدیکانتان میرسد را یادداشت کنید و از میان آنها بهترین و کارآمدترینشان را برگزینید. توجه داشته باشید راهحلها لازم است:
- با ارزشها و معیارهای رفتاری و اجتماعی هماهنگ و همخوان باشند.
- شدنی و امکانپذیر باشند.
- مفید و سازنده باشند، نه زیانآور و آسیبرسان.
- مشکل را حل کنند، نه اینکه مشکلی جدید ایجاد کنند.
- ایمن و به دور از خطر باشند.
- برای نمونه، تصور میکنم، چون روی میز تحریرم خیلی شلوغ است و نمیتوانم جزوههای درسیام را پیدا کنم، عصبی و پریشان شدهام، یا گمان میکنم، نور چراغ مطالعهام خیلی زیاد است و چشم مرا خسته کرده است. بنابراین بهتر است نخست روی میزم را مرتب و جمع و جور کنم، یا بهتر است لامپ چراغ مطالعهام را عوض کنم تا چشمم را خسته نکند.
-
بهتر است راهحل را اجرا کنید.
پس از ارزیابی تمامی راهحلها و گزینش بهترین آنها، لازم است طرح و برنامهای برای اجرایی کردن آن در نظر بگیرید. برای نمونه، روی میزتان را مرتب کنید، یا لامپ چراغتان را عوض کنید.
-
راهحلتان را به یاد بسپارید.
اگر راهحلتان کارآمدی لازم را داشت، آن را به یاد بسپارید، تا در موقعیتهای آتی نیز بتوانید از آن برای کاهش اضطراب خود از آن استفاده کنید.
در غیر این صورت، راهحلی دیگر را آزمایش کنید. لازم به یادآوری است، بسیاری از راهحلها ممکن است تا اندازهای مفید و کارگشا باشند و انتظار شما را به گونهای کامل برآورد نکنند. در این صورت بهتر است دلسرد و ناامید نشوید و تمامی راهحلهای ممکن را ارزیابی و بررسی کنید.
-
هنگام حل هر مشکل به دو نکته توجه داشته باشید.
نخست، از حل کردن چند مشکل به صورت هم زمان بپرهیزید و دوم، برای یافتن راهحل کارآمد پشتکار داشته باشید.